Document Type : Research Paper

Authors

• saeed yousefi ¹
• fatemeh abdavi ²
• mohammadreza boroumand ³

¹ uni tabriz

² uni tabrizeh

³ uni shahid beheshti

Abstract

تحلیل کلیشه‌های جنسیتی در فعالیت‌های بدنی کتاب‌های درسی نوآموزان کم‌توان ذهنی، موضوعی حیاتی است، چراکه تحرک بدنی به‌طور مستقیم با سلامت جسمی و روانی این گروه از دانش‌آموزان مرتبط است. هدف این پژوهش، بررسی وجود کلیشه‌های جنسیتی در محتوای کتاب‌های درسی دوره پیش‌دبستانی و ابتدایی ویژه نوآموزان کم‌توان ذهنی است. روش پژوهش تحلیل محتوای کمّی ـ کیفی بوده و جامعه پژوهش شامل تمامی ۴۶ عنوان کتاب درسی (مشتمل بر ۷۶۶۴ صفحه) در سال تحصیلی ۱۴۰۰–۱۴۰۱ بوده است. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار مکس‌کیودا 2020 تحلیل شدند. در فرایند کدگذاری باز، تمامی محتواهای مرتبط با فعالیت بدنی استخراج و در مراحل بعد، با روش کدگذاری محوری، در قالب مقوله‌های اصلی و فرعی طبقه‌بندی شدند. در مجموع، ۳۵۸ کد مرتبط با تحرک‌بدنی استخراج شد که از این میان ۲۷۲ کد (معادل ۷۶ درصد) مربوط به جنسیت پسر، ۵۵ کد (معادل 36/15 درصد) مربوط به جنسیت دختر، ۳۱ کد (معادل 65/8 درصد) مربوط به جنسیت مختلط بوده است، که در هفت مقوله اصلی نوع فعالیت بدنی، مکان، هدف، تجهیزات، پوشش، رفتارهای کم‌تحرکی و الگوهای ورزشکار ملی دسته‌بندی شد. نتایج حاکی از آن است دختران در طیف محدودی از فعالیت‌ها و موقعیت‌های حرکتی نشان داده شده‌اند. این بازنمایی نابرابر می‌تواند باور ناتوانی در مشارکت ورزشی را در دختران کم‌توان ذهنی تقویت کرده و منجر به کاهش سطح فعالیت بدنی در آن‌ها شود. لذا بازنگری در محتوای آموزشی و حذف کلیشه‌های جنسیتی با هدف ارتقاء سلامت جسمی و روانی همه نوآموزان کم‌توان ذهنی ضروری است.

Keywords

• Gender Stereotypes
• Physical Activity
• Intellectual Disabilities
• Textbook
• Educational Equity

Main Subjects

• Sports Media