نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• سعید یوسفی ¹
• فاطمه عبدوی ¹
• محمدرضا برومند ²

¹ دانشگاه تبریز

² دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

The analysis of gender stereotypes in physical activities within textbooks for students with intellectual disabilities is of vital importance, as physical activity is directly linked to the physical and mental health of this group of learners. The aim of this study was to examine the presence of gender stereotypes in the content of preschool and primary school textbooks specifically designed for students with intellectual disabilities. The research employed a quantitative–qualitative content analysis method. The study population included all 46 textbooks (a total of 7,664 pages) used in the 2021–2022 academic year. Data were analyzed using MAXQDA 2020 software. During open coding, all contents related to physical activity were extracted, and in subsequent stages, axial coding was used to categorize them into main and subcategories. In total, 358 codes related to physical activity were identified: 272 codes (76%) were associated with boys, 55 codes (15.36%) with girls, and 31 codes (8.65%) with mixed-gender representation. These were classified into seven main categories: type of physical activity, location, purpose, equipment, clothing, sedentary behaviors, and representation of national athlete role models. The results revealed that girls were portrayed within a limited range of activities and movement contexts. Such unequal representation may reinforce the perception of incapability in sports participation among girls with intellectual disabilities, potentially leading to a reduced level of physical activity. Therefore, revising textbook content and eliminating gender stereotypes are essential steps toward promoting the physical and mental health of all students with intellectual disabilities.

کلیدواژه‌ها

• کلیشه‌های جنسیتی
• فعالیت بدنی
• کم‌توان ذهنی
• کتاب درسی
• برابری آموزشی

موضوعات

• رسانه های ورزشی

عنوان مقاله [English]

An Analysis of Gender Stereotypes in the Physical Activities of Textbooks for Students with Special Intellectual Needs

نویسندگان [English]

• saeed yousefi ¹
• fatemeh abdavi ¹
• mohammadreza boroumand ²

¹ uni tabriz

² uni shahid beheshti

چکیده [English]

تحلیل کلیشه‌های جنسیتی در فعالیت‌های بدنی کتاب‌های درسی نوآموزان کم‌توان ذهنی، موضوعی حیاتی است، چراکه تحرک بدنی به‌طور مستقیم با سلامت جسمی و روانی این گروه از دانش‌آموزان مرتبط است. هدف این پژوهش، بررسی وجود کلیشه‌های جنسیتی در محتوای کتاب‌های درسی دوره پیش‌دبستانی و ابتدایی ویژه نوآموزان کم‌توان ذهنی است. روش پژوهش تحلیل محتوای کمّی ـ کیفی بوده و جامعه پژوهش شامل تمامی ۴۶ عنوان کتاب درسی (مشتمل بر ۷۶۶۴ صفحه) در سال تحصیلی ۱۴۰۰–۱۴۰۱ بوده است. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار مکس‌کیودا 2020 تحلیل شدند. در فرایند کدگذاری باز، تمامی محتواهای مرتبط با فعالیت بدنی استخراج و در مراحل بعد، با روش کدگذاری محوری، در قالب مقوله‌های اصلی و فرعی طبقه‌بندی شدند. در مجموع، ۳۵۸ کد مرتبط با تحرک‌بدنی استخراج شد که از این میان ۲۷۲ کد (معادل ۷۶ درصد) مربوط به جنسیت پسر، ۵۵ کد (معادل 36/15 درصد) مربوط به جنسیت دختر، ۳۱ کد (معادل 65/8 درصد) مربوط به جنسیت مختلط بوده است، که در هفت مقوله اصلی نوع فعالیت بدنی، مکان، هدف، تجهیزات، پوشش، رفتارهای کم‌تحرکی و الگوهای ورزشکار ملی دسته‌بندی شد. نتایج حاکی از آن است دختران در طیف محدودی از فعالیت‌ها و موقعیت‌های حرکتی نشان داده شده‌اند. این بازنمایی نابرابر می‌تواند باور ناتوانی در مشارکت ورزشی را در دختران کم‌توان ذهنی تقویت کرده و منجر به کاهش سطح فعالیت بدنی در آن‌ها شود. لذا بازنگری در محتوای آموزشی و حذف کلیشه‌های جنسیتی با هدف ارتقاء سلامت جسمی و روانی همه نوآموزان کم‌توان ذهنی ضروری است.

کلیدواژه‌ها [English]

• Gender Stereotypes
• Physical Activity
• Intellectual Disabilities
• Textbook
• Educational Equity